لینک های روزانه
    آمار بازدید
    بازدیدکنندگان تا کنون : ۶۰۸٫۴۰۸ نفر
    بازدیدکنندگان امروز : ۱۰۲ نفر
    تعداد یادداشت ها : ۲۳۷
    بازدید از این یادداشت : ۵۶۰

    پر بازدیدترین یادداشت ها :
    بیتِ حَکیمانۀ عِبرَت انگیزی هست از این قرار :

    گوسفندی بَرَد این گُرگِ مُعَوَّد هر روز
    گوسفندانِ دِگَر خیره درو مینگَرَند!

    این بیت از سَعدی است؛ از غزلی به آغازۀ " دُنیی آن قدر ندارد که برو رشک برند / یا وجود و عدمش را غمِ بیهوده خورند " ( کلّیّاتِ سعدی ، چ أمیرکبیر ، ص 791 ).
    زنده یاد استاد پـرویزِ اَتابکی در بـرگـُزیده و شـرحِ آثـارِ سَعدی (چ:1 ، ص156 ) " مُعَوَّد " را " مُعَوِّد " (به تشـدید و کسرِ واو ) خوانـده و در بیـانِ معنایِ آن نوشته است : "بازگردنده ، عودت کننده " .
    چُنین می نماید که خوانِش و گُزارِشِ آن سَعدی پِژوهِ فقید ، صواب نیست .
    " تعوید " به معنایِ عادت دادن و خوگر ساختن است.
    در نهج البلاغه یِ شریف (چ صُبحی صالِح ، ص393 ) می خوانیم :
    "... وعَوِّدْ نَفْسَكَ التَّصَبُّرَ عَلَى الْمَكْرُوه ... " .
    پس ،"مُعَوّد" را باید به فتحِ واوِ مُشَدَّد خواند ، و معنایِ آن ، " خوگر " ( سنج : دیوانِ غزلیّاتِ استادِ سخن سعدیِ شیرازی ، خَطیبِ رهبر ، چ: 10 ، 2/ 959 ) و " عادت داده شده " ( سنج : همان ؛ و : شرحِ غزلیاتِ سعدی ، نیازکار ، چ: 1 ، ص 1403 ) و " عادت کرده "( سنج : غزلیّاتِ سعدی ، چ برگ نیسی ،ویراستِ نخست ، ص373 ) است .
    در اینجا سعدی ، " أَجل " را به گرگی مانَند می¬کند که " معتاد به ربودنِ گوسفندان است " ( قطعاتِ شیخِ شیراز سعدی ، به اهتمامِ بهاءالدّینِ اسکندریِ اَرسنجانی ، چ : 2 ، ص201 )؛ بلکه این گرگ را بعَمد بدین کار خوگر ساخته و این گونه تعلیم داده اند.
    سعدی "مُعَوَّد" را به همین معنایِ "عادت داده شده " و "خوگر " ، جایِ دیگر هم به کار بُرده است.
    در قصیده ای کوتاه به آغازۀ "بناز ای خداوندِ إِقبالِ سرمد / به بختِ همایون و تختِ ممهّد " ، گوید :

    نبوده ست تا بوده دورانِ گیتی
    به إِبقایِ أَبنایِ گیتی مُعَوَّد

    ودر این قصیده ( نگر : کلّیّاتِ سعدی ، چ أَمیرکبیر ، ص 713 ) ، " مُعَوّد " را با "سَرمَد" و "مَسنَد" و "أَحمَد" و "محمَّد" و... قافیه بَسته است که هیچ گمانی در خوانشِ آن به زبرِ حرفِ پیش از دال بر جای نمی نِهَد.
    " سخن دراز کشیدیم وهمچُنان باقیست " ؛ ناگفته نگذاریم که بیتِ موردِ گفت و گویِ سعدی ، مانندگیِ فراوان دارد به سُروده ای ازجَنابِ شیخ أَوحدیِ مَراغی که بسیار زبانزد است :

    گرگِ أَجَـل یکایک ازین گَلّه می بَرَد
    وین گَلّه را ببین که چه آسوده می چَرَند!

    ( کلّیّاتِ أَوحدی ، چ نفیسی ، ص۱۴ ب ۳۰۷ ).

    سه شنبه ۸ مهر ۱۳۹۳ ساعت ۱۵:۱۰
    نظرات



    نمایش ایمیل به مخاطبین





    نمایش نظر در سایت