لینک های روزانه
    آمار بازدید
    بازدیدکنندگان تا کنون : ۶۰۸٫۴۹۹ نفر
    بازدیدکنندگان امروز : ۶۹ نفر
    تعداد یادداشت ها : ۲۳۷
    بازدید از این یادداشت : ۴۶۱

    پر بازدیدترین یادداشت ها :
    در زُمرۀ رُباعیّاتِ غنائیِ شیخِ شیراز می خوانیم:

    روزی نَظَرش بر منِ درویش آمد
    دیدم که معلّمِ بَداندیش آمد
    نگذاشت که آفتاب بر من تابد
    آن سایه گران چو ابر در پیش آمد

    ( کلّیّاتِ سعدی ،چ أَمیرکبیر، ص ۶۷۱ )


    آقایِ بهاءالدّینِ اسکندریِ ارسنجانی ،دربارۀ این رباعی ، بدُرُست نوشته‌اند:
    "...ظاهراً اشاره به حادثه ای خاص ـ در عالم واقع و یا در خیال شاعر ـ دارد"( رباعیّاتِ شیخِ شیراز سعدی ،چ:۲ ،ص۸۴ ، هامِش).

    می‌نویسم: هیچ دور نیست آن خاطرۀ مزعوم را راجع به دورانِ تحصیلاتِ مکتبخانگیِ شیخ ،یا به هر روی، راجع به فضایِ مکتبخانه بدانیم.
    در همین خاطراتنامه هایِ أَخیر که واگویه گَرِ خاطراتِ مَکتَبخانگیِ دورانِ گذشته است ، حکایتهایِ عشقهایِ کودکانه در مکتبخانه هایِ مُختَلِط ،اندک نیست. در أَدبیّاتِ مَدرَسیِ خودمان ، آغازِ عشقِ مجنون و لیلی به مکتبخانه بازمی گردد ( نگر: خمسۀ نظامی، چ بَصیر مُژدِهی ،ص۴۰۲ و۴۰۳ ؛ آری، به قولِ سخنسالارِ گنجه : " ... یاران به حسابِ علم خوانی / ویشان به حدیثِ مهربانی .../...یاران وَرَقی ز علم خواندند / ایشان نَفَسی به عِشق راندند ...").

    از راهِ استطراد بیفزایم:
    واژۀ "سایه گِران" که سعدی در حقّ ِ آن معلّمِ بداندیش به کار برده است،در اینجا به معنایِ "گِرانجان" ( مقابلِ : سبُکروح ) ، و دُرُست به همان معنایِ واژۀ " ثقیل الظّلِّ " عربی است که شیواسخنان از دیرباز ( نگر : التّذکرة الحَمدونیّة ، ۵/ ۱۵۶ و ۹/۳۹۱ ؛ و : ربیع الأَبرارِ زَمَخشَری، ط. أَعلمی ، ۲/۲۲۸و۳۳۳ ؛ و : ریاض السّالکینِ سیّد علی خانِ مَدَنی، ۳/۳۷۷) در زبانِ عربی به کار می بُرده اند و در واژه نامه هایِ آن زبان هم مسطور است ( نگر: أَساس البَلاغةِ زَمَخشَری ، ط. قاهره ، ص ۹۶ و ۹۵۴ ؛ و: تاج العروسِ زَبیدی ، ۱۴ /۸۶ ، و ۱۷/۶۸۷).

    این معنایِ " سایه گِران" ، در بعضِ فرهنگهایِ فارسی که عِجالةً در دسترسِ من است، از قَلَم افتاده است ( سنج : فرهنگِ بزرگِ سخن ، چ:۱، ص ۴۰۰۶ ـ که از بُن ، مدخلِ " سایه گِران " ندارد ـ و ص ۶۱۰۱ ـ زیرِ مدخلِ "گران سایه " ـ )؛ چُنان که از نحوۀ حروفچینیِ " سایه گران " در بعضِ چاپهایِ کلّیّاتِ سعدی و فاصلۀ زیاده ای که میانِ دو جزءِ آن انداخته اند نیز ، حدس می توان زد که دُرُستخوانیِ آن چَندان مَطمَحِ نظرِ بعضِ أُدبایِ مُعَزَّز نبوده باشد؛ و العِصمَةُ لأَهلِها .
    چهارشنبه ۲۶ شهريور ۱۳۹۳ ساعت ۱۴:۲۵
    نظرات



    نمایش ایمیل به مخاطبین





    نمایش نظر در سایت