زنده‌نام حَسَنِ وَحیدِ دَستگِردی، طابِع مَعروفِ آثارِ حَکیم نِظامیِ گَنجه‌ای و بَعضِ دیگر از آثارِ قُدَما، به تَصحیحِ دیوانِ خَلّاق‌المَعانی أَبوالفَضل کَمال‌الدّین إِسماعیلِ اصفهانی نیز دَست یازیده بوده است.
وَحیدزاده (نَسیم) در مُقَدّمه‌ای که حُدودِ هَشت۟سال پَس از درگُذَشتِ وَحیدِ دَستگِردی بَر دیوانِ مَحمودخانِ مَلِکُ‌الشُّعَراء صَبا نوشته است، از کارهایِ تَصحیحیِ وَحید و کوشِشهایِ مَتن۟پِژوهانۀ وی دَر اَنجُمَنِ حَکیم نِظامی یاد کرده است و از جُمله نوشته:
«آخرین أَثَری که اُستاد به تَصحیح و مُقابله و [نگارشِ] حواشیِ آن در انجمنِ نِظامی همَّت گُماشت، دیوانِ خَلّاق‌المَعانی کَمال‌الدّین إِسمٰعیل بود که قَریبِ سه‌پَنجُمِ آن تَصحیح [شُد] و به علَّتِ حادثۀ فوتِ أَدیبِ سُخَن۟سَنج کارِ دیوانِ مَذکور ناتَمام و ناقِص مان۟د.».
وَحیدزاده (نَسیم) در إِدامه نیز مَرقوم داشته است که:
«... در این مُدَّت ... اَنجُمَنِ حَکیم نِظامی با حُضورِ أَعضاءِ دانشمَند و وَفادارِ پیشین تشکیل گردیده و به کارهایِ أَدَبیِ خویش إِدامه داده چُنانکه بَقیّۀ [دیوانِ] کَمال‌الدّین را تَصحیح نموده و ... . ».
( دیوانِ مَحمودخانِ مَلِکُ‌الشُّعَراء صَبا چکامه‌سَرایِ مَعروفِ قَرنِ أَخیرِ ایران، ضَمیمۀ سالِ بیست و سوُمِ مَجَلّۀ اَرمَغان، تهران: مطبعۀ اَرمَغان، 1329 هـ.ش.، ص 2 و 3).
دیوانِ کَمال إِسماعیل به تَصحیحِ وَحید و وَحیدزاده و هَمکارانِ ایشان، گویا هیچگاه مُنتَشِر نَشُد، و با سابقۀ مَعرِفَتی که به تَصحیحِ وَحیدِ فَقید از دیوانِ پدَرِ کَمال إِسماعیل 1 داریم، بسیار دور می‌دانَم دیوانِ کَمال إِسماعیل به تَصحیحِ وَحیدِ دَستگردی و أَصحابِ اَنجُمَنش، آشِ دَهان۟سوزی بوده باشَد، و عَلَی‌ال۟خُصوص مَتنِ آن، بَر تَصحیحِ نِسبَةً خوب و پاکیزۀ دکتر حُسَی۟نِ بَحرال۟عُلومی که پَسان۟تَر اِنتِشار یافت 2 ، راجِح باشَد. با این۟هَمه ای کاش نُسخۀ این تَصحیح به دَست اُفتَد؛ چه، با تَجرِبه‌ای که وَحید را در شناختِ زبان و بَیانِ شُعَرایِ آن عَصر حاصِل آمده بوده است و بَصارَت و مَهارَتی که در گُشودَنِ گِرِه۟هایِ سُخَنِ سُخَن۟وَرانِ آن روزگار داشته و نمونه‌هائی از آن، در حواشی و توضیحاتِ مَنظومه‌هایِ نِظامیِ گَنجه‌ای مَل۟حوظِ سُخَن۟شناسان است، و نیز با تَوَجُّه به اَرز و بَهایِ شِعرِ بُلَند و اَرجمندِ خَلّاق‌ال۟مَعانیِ سپاهانی و ریزه‌کاریهایِ فَراوانِ آن، بَعید نیست دَر حَواشی و توضیحاتِ کارِ وَحید، طَرائِفی و ظَرائِفی دَستیاب گَردَد که مُحَصِّلانِ عُلومِ أَدَب را به کار آیَد؛ واللهُ أَع۟لَم.
وَحیدزاده (نَسیم) در مُقَدّمه‌ای که حُدودِ هَشت۟سال پَس از درگُذَشتِ وَحیدِ دَستگِردی بَر دیوانِ مَحمودخانِ مَلِکُ‌الشُّعَراء صَبا نوشته است، از کارهایِ تَصحیحیِ وَحید و کوشِشهایِ مَتن۟پِژوهانۀ وی دَر اَنجُمَنِ حَکیم نِظامی یاد کرده است و از جُمله نوشته:
«آخرین أَثَری که اُستاد به تَصحیح و مُقابله و [نگارشِ] حواشیِ آن در انجمنِ نِظامی همَّت گُماشت، دیوانِ خَلّاق‌المَعانی کَمال‌الدّین إِسمٰعیل بود که قَریبِ سه‌پَنجُمِ آن تَصحیح [شُد] و به علَّتِ حادثۀ فوتِ أَدیبِ سُخَن۟سَنج کارِ دیوانِ مَذکور ناتَمام و ناقِص مان۟د.».
وَحیدزاده (نَسیم) در إِدامه نیز مَرقوم داشته است که:
«... در این مُدَّت ... اَنجُمَنِ حَکیم نِظامی با حُضورِ أَعضاءِ دانشمَند و وَفادارِ پیشین تشکیل گردیده و به کارهایِ أَدَبیِ خویش إِدامه داده چُنانکه بَقیّۀ [دیوانِ] کَمال‌الدّین را تَصحیح نموده و ... . ».
( دیوانِ مَحمودخانِ مَلِکُ‌الشُّعَراء صَبا چکامه‌سَرایِ مَعروفِ قَرنِ أَخیرِ ایران، ضَمیمۀ سالِ بیست و سوُمِ مَجَلّۀ اَرمَغان، تهران: مطبعۀ اَرمَغان، 1329 هـ.ش.، ص 2 و 3).
دیوانِ کَمال إِسماعیل به تَصحیحِ وَحید و وَحیدزاده و هَمکارانِ ایشان، گویا هیچگاه مُنتَشِر نَشُد، و با سابقۀ مَعرِفَتی که به تَصحیحِ وَحیدِ فَقید از دیوانِ پدَرِ کَمال إِسماعیل 1
دیوانِ کامِلِ اُستاد جَمال الدّین محمَّد بنِ عبدالرَّزّاقِ اصفهانی، با تَصحیح و حَواشیِ: حَسَنِ وَحیدِ دَستگِردی، تهران: مطبعۀ اَرمَغان، 1320 هـ.ش.
دیوانِ خَلّاق‌المَعانی أَبوالفَضل کَمال الدّین إِسماعیلِ اصفهانی ـ به اِنضِمامِ رِسالَة القَوس ـ، به اهتِمامِ دکتر حُسَینِ بَحرالعُلومی، چ: 1، تهران: اِنتِشاراتِ کتابفُروشیِ دِهخُدا، 1348 هـ.ش.
- دیوانِ کامِلِ اُستاد جَمال الدّین محمَّد بنِ عبدالرَّزّاقِ اصفهانی، با تَصحیح و حَواشیِ: حَسَنِ وَحیدِ دَستگِردی، تهران: مطبعۀ اَرمَغان، 1320 هـ.ش.
- دیوانِ خَلّاق‌المَعانی أَبوالفَضل کَمال الدّین إِسماعیلِ اصفهانی ـ به اِنضِمامِ رِسالَة القَوس ـ، به اهتِمامِ دکتر حُسَینِ بَحرالعُلومی، چ: 1، تهران: اِنتِشاراتِ کتابفُروشیِ دِهخُدا، 1348 هـ.ش.
شنبه ۲۴ تير ۱۳۹۶ ساعت ۱۰:۰۱
