از تألیفاتِ اَرج‌آوَرِ اُستادِ اَنوشه‌یاد عَلی‌أَصغَرِ فَقیهی (۱۲۹۲ ـ ۱۳۸۲هـ.ش.) ـ رِض۟وَانُ اللهِ تَعَالَیٰ عَلَی۟ه ـ، یکی، کتابِ نَفیسِ شاهنشاهیِ عَضُدالدّولۀ دی۟لمی است که در سالِ ۱۳۴۷ هـ.ش. مُنتشر گردید و بَرَندۀ جایزۀ سَلطَنَتی شُد.
پس از اِنقِلابِ ۱۳۵۷ هـ.ش.، این کتابِ مُم۟تِع به سالِ ۱۳۷۲ با عنوانِ فرمانرواییِ عَضُدالدّولۀ دی۟لمی باز۟چاپ گَردید.
از قَضا، شایَد از چشم‌اندازی باریک۟‌بینانه، و بی هیچ "آلِرژیِ فَصلی" نسبت به لُغَتِ "شاه" و "شاهَنشاه"!، واژۀ «فرمانروایی» در حَقِّ حُکومَتِ عَضُدالدّولۀ دی۟لمی، دُرُست‌تر و سَزَنده‌تر باشد تا «شاهنشاهی»؛ ... لیک در تَعبیرِ «شاهنشاهیِ عَضُدالدّولۀ دی۟لمی»، ظَرافتی أَدَبی ـ تاریخی هَست که در«فرمانرواییِ عَضُدالدّولۀ دی۟لمی» نیست؛ و آن، هَمانا نگَرَندگیِ آن تَعبیر و عنوان است به لَقَبِ تاریخیِ «عَضُدالدّولۀ دی۟لمی»، که «شَهَنشاه» بوده است؛ و این لَقَبِ زیبایِ فارسی را سَرایَندۀ بُزُرگِ عَرَبیٖ‌زبان، أَبوالطّیِّبِ مُتَنَبّی، نیز در شِعرِ خویش آورده است و مُخَلَّد گردانیده.
مُتَنَبّی، در چکامه‌ای هائی که به سالِ ۳۵۴ هـ.ق. در ستایِشِ عَضُدالدّولۀ دی۟لمی پَرداخته است، گویَد:
وَ قَد۟ رَأَي۟تُ ال۟مُلُوكَ قَاطِبَةً
وَ سِر۟تُ حَتَّىٰ رَأَي۟تُ مَو۟لَاهَا ...
أَبَا شُجَاعٍ بِفَارِسٍ عَضُدَ الـ
ـدَّو۟لَةِ فَنَّاخُس۟رُو شَهَن۟شَاهَا
أَسَامِيًا لَم۟ تَزِد۟هُ مَع۟رِفَةً
وَ إِنَّمَا لَذَّةً ذَكَرنَاهَا
( شَرح دیوانِ المُتَنَبّی، عَبدالرَّحمٰن البَرقوقی، بَیروت: دار الکِتاب العَرَبیّ، ۱۴۰۷ هـ.ق.، ۴ / ۴۰۹ و ۴۱۰).
حتّیٰ بَرخی گُفته‌اند ـ و باِحتِمال۟، دُرُست هَم گُفته‌اند ـ که وَقتی حافِظِ شیرازی نیز، قاضی عَضُدِ ایٖجی را «شَهَن۟شَهِ دانِش» می‌خوانَد (نگر: دیوانِ خواجه شَم۟س‌الدّین مُحَمَّد حافِظِ شیرازی، به‌اِهتِمامِ عَلّامه مُحَمَّدِ قَزوینی ـ و ـ دکتر قاسِمِ غَنی، با مُقابله با تَصحیحِ دکتر پَرویزِ ناتِل خان۟لَری، مُقَدّمه [و] مُقابله و کَشف‌الأَبیات از: رَحیمِ ذوالنّور، چ: ۴، تهران: اِن۟تِشاراتِ زوّار، ۱۳۸۵ هـ.ش.، ص ۵۵۸)، گوشۀ چَشمی دارَد به پیوَندِ تاریخیِ نامِ «عَضُد» با لَقَبِ «شَهَنشاه» و این که «عَضُدالدّولۀ دی۟لمی» را بَسی پیش از آن «شَهَنشاه» می‌خوانده‌اند (سَنج: نَشرِ دانِش، س۱۹، ش ۱، بَهارِ ۱۳۸۱ هـ.ش.، ص ۱۸، از مقالۀ «جامِ عَدل ـ تأمُّلی در مَعنایِ بیتی از حافِظ ـ» به قَلَمِ آقایِ حُسَی۟نِ مَعصومیِ هَمَدانی). بَل ای بَسا حافِظِ صَنعَتگَرِ شیرین۟کار، تَرفَندی به کاربُرده تا با اِستِعمالِ لَقَبِ «شَهَنشَه۟» در إِزایِ «پادشاهِ علما و خسروِ دانشمندان» که بَعضِ دیگر در حَقِّ قاضی عَضُدِ ایٖجی به کار می‌بُرده‌اند (سَنج: شَرحِ شوق، دکتر سَعیدِ حَمیدیان، چ: ۲، تهران: نَشرِ قَط۟ره، ۱۳۹۲ هـ.ش.، ۵ / ۴۱۴۶)، در عینِ نَقلِ دَرونمایۀ هَمان نَعت، تَناسُبِ «عَضُد» و «شَهَنشاه» را نیز پاس داشته باشَد.
ال۟غَرَض، پیوستگیِ «عَضُد» و «شَهَنشاه»، پیوستگیِ تاریخی و فَرهَنگی است.
بیَفزاییم که:
بَرخی تَناسُبِ لَقَبِ تاریخیِ «عَضُدالدّولۀ دی۟لمی»، یعنی: «شَهَنشاه» را، با إِحیایِ مَجدِ شاهَنشاهانۀ ایرانیِ باستان در دربارِ وی و تَنَبُّهِ أَهلِ زَمانه بدین تَناسُب، رَبط می‌دِهَند که در جایِ خود، خورایِ نگَرِش است، و بَر أَصالَتِ لَقَبِ این فَرمانرَوایِ بُزُرگِ شیعیِ ایرانی ـ غَفَرَ اللهُ لَه ـ، می‌اَفزایَد.