اَز نَبیِّ أَکرَم ـ صَلّى اللهُ عَلَي۟هِ وَ آلِهِ وَ سَلَّم ـ مَن۟قول است که فَرموده‌اند:
«بَلِّغُوا عَنِّى وَلَو۟ آيَةً» 1

صَحيح ال۟بُخاری، أَبوعَبدِالله مُحَمَّد بن إِسماعيل بن إِبراهيم بن ال۟مُغيرَة بن بَردزبَة ال۟بُخاریّ ال۟جُعفیّ، اُفست از رویِ طَبعِ دار الطّباعَة العامِرَه یِ استانبول، بَی۟روت: دارال۟فِكر لِلطّباعَةِ وَ النَّشرِ وَ التَّوزيع، 1401 هـ.ق.، 4 / 145.

یَعنی: از مَن برَسانید و اگرچه آيَتى باشد (و بَس).
یک «آیه» از قُرآن، ساده‌تَرین و زودیاب۟‌تَرین چیزی است که می‌توان از آموزه‌هایِ پیامبَر بَرایِ دیگران نَقل کَرد. از حی۟ثِ سَهل‌ال۟وُصول‌بودَن و إِمکان۟‌پَذیربودَن، نَقلِ یک آیه، حَدِّأَقَلِّ فَعّالیَّتِ تَبلیغیِ مُمکِن از بَرایِ هَمَگان است؛ و باِحتِمال۟ از هَمین روست که گُفته شُده است: «... وَلَو۟ آيَةً».
بَرخی واژۀ «آیه» را، دَر این حَدیث، به مَعنایِ مُطلَقِ نشانه و أَثَرِ قابِلِ نَقل و حِکایَت گرفته‌اند، و بَرخی به مَعنایِ هَر سُخَنِ سودمَند، و بَرخی به هَمان مَعنایِ آیۀ قُرآن؛ که گویا هَمین مَعنایِ أَخیرالذِّکر دَریافتَنی‌تَر باشَد. 2

سَنج: عُمدَة القاری (شَرح صَحيحِ البُخاری)، بدرالدّين أَبومُحَمَّد مَحمود بن أَحمَد [بن موسَى بن أَحمَد بن حُسَين ال۟عَی۟نتابى الحَنَفىّ، المشتهر بـ:] العَي۟نى، افست از رویِ ط. المنیریَّة، بَي۟روت: دارالفِکر، 16 / 45 ؛و: تُحفَة الأَح۟وَذیّ بشَرحِ جامعِ التِّرمِذیّ، أَبوالعلی مُحَمَّد عَبدالرَّحمٰن بن عَبدالرَّحيم المُبارَكفورى، أَشرَفَ عَلیٰ مُراجَعَةِ أُصولِهِ و تَصحیحِه: عَبدالوهّاب عَبداللَّطیف ـ و ـ ...، بَي۟روت: دارالفِکر ، 7 / 431 و 432.

بَرخی در اِستِنباط از این حَدیث گفته‌اند که هرگاه این حَدیث، تَبلیغِ آیاتِ کتابِ خُدا را که خودِ خُدا مُتَکَفِّلِ حِفظِ آنست و دَر میانِ هَمَگان اِنتِشار یافته است و حامِلان و مُرَوِّجانش بسیار اند، بدین‌سان از عُمومِ مُسَلمانان دَرمی‌خواهَد و بایا می‌شُمارَد، ضَرورَتِ تَبلیغِ أَحادیث، به طَریقِ أولیٰ از این حَدیث دریافت می‌شَوَد. 3

سَنج: عُمدَة القاریتُحفَة الأَح۟وَذیّ بشَرحِ جامعِ التِّرمِذیّ، المُبارَكفورى، أَشرَفَ عَلیٰ مُراجَعَةِ أُصولِهِ و تَصحیحِه: عَبدالوهّاب عَبداللَّطیف ـ و ـ ...، بَي۟روت: دارالفِکر ، 7 / 431 و 432.
از بَرایِ پاره‌ای از دیگر تَحلیلها، نگر: فَي۟ض القَدير (شَرح ال۟جامِع الصَّغير مِن أَحاديثِ البَشيرِ النَّذير)، مُحَمَّد عَبدالرَّؤوف ال۟مُناوٖی، ضَبَطَه وَ صحَّحَه: أَحمَد عبدالسَّلام، بَي۟روت: دار الكُتب العِلميَّة، ط: 1، 1415 هـ.ق.، 3 / 269.

به هَر روی، این حَدیث، آموزه‌ای فَشُرده و نافِذ است که یَکایَکِ ما را مُخاطَب قَرار می‌دِهَد و بارِ تَبلیغِ میراثِ رِسالَت را که "قُرآنِ کَریم" و "حَدیثِ شَریف" باشَد، بَر عُهدۀ آحادِ مُسَلمانان می‌نِهَد و هَمۀ أُمَّت را به تَبلیغِ رِسالَت فَرامی‌خوانَد و بَرمی‌انگیزَد. 4

«... فأَوجَبَ رَسولُ‌الله ـ صَلَّى اللهُ عَلَي۟هِ [وَ آلِهِ] وَ سَلَّمَ ـ فی هٰذا الحَديثِ عَلىٰ أُمَّتِه التَّبليغَ عَن۟ه» ( شَرح مَعانِی الآثار، أبوجعفر أحمد بن مُحَمَّد بن سلامة بن عَبدالمَلِك بن سلمة الأزدیّ الحجریّ المِصریّ الطَّحاوی الحنفیّ،‍ حقّقه وَ ضَبَطه وَ نَسقَه وَ صَحَّحه: مُحَمَّد زهری النّجار، ط: 3، دار الكتب العِل۟ميَّة، 1416 هـ.ق.، 4 / 128).
«قال أبوحاتِم [البُستیّ] ...: قوله: "بلغوا عنی ولو آية" أمرٌ قصد به الصَّحابة ويدخل فِی جُملةِ هذا الخطاب مَن كان بوَصفِهِم إلىٰ يومِ القيامة فِی تبليغ مَن بعدَهم عَنه ـ صَلَّى اللهُ عَلَي۟هِ [وَ آلِهِ] وَ سَلَّمَ ـ؛ وهو فَرضٌ على الكِفاية إذا قام البعضُ بتبليغه سقطَ عن الآخرين فرضه وإنَّما يلزمُ فرضيته مَن كان عنده منه ما يعلم أنَّه ليس عند غيره وأنَّه متى امتنع عن بثّه خانَ المُسلمين فحينئذٍ يلزمه فَرضه» (صَحيح ابنِ حِبّان بتَرتيبِ ابن بَل۟بانکتاب الوافی بالوَفَیات، صَلاح‌الدّین خَلیل بن أَیبَک الصَّفَدیّ، تَحقیق و اِعتِناء: أَحمَد الأَرناؤوط ـ و ـ تُرکی مُصطَفَیٰ، ط: 1، بَی۟روت: دار إِحیاءِ التُّراثِ العَرَبیّ، 1420 هـ.ق.، 1 / 232.