رَسمی است قَدیم و نیکو که خاصّه دَر مُناسَبَت۟هایِ مَذهَبی و به طورِ أَخَص دَر ماهِ مُبارَکِ رَمَضان، مَجالِسی بَرگُزار میشَوَد که دَر آن قاریانِ بنامِ قُرآنِ کَریم حاضِر میآیَند و پارههائی از این بِهین۟نامۀ آسمانی را با خوش۟خوانیهایِ مَرسوم بَرمیخوانَند و حاضِران را به فی۟ضِ اِستِماعِ آیاتِ قُرآنی میرَسانَند. إِدراکِ چُنین مَجالِسی أَغلَب زَمینهسازِ إِدراکِ ثَوابِ اِستِماعِ قِرائَتِ قُرآن است و گاه۟ مایۀ آموزِشِ دُرُس۟ت۟خوانیِ کَلامِ رَبّانی. ... باری، مَعمول شُده است که این نِشَستها را «مَحفِلِ أُن۟س با قُرآنِ کَریم» میخوانَند و بدین نام تَبلیغ و تَرویج میکُنَند.
خَیال میکُنَم دَر این نام۟گُذاری، مُبالَغَتی بیش از اندازه هَست. دَستِ کَم آن۟قَدر که پَس از سالها تَکرارِ این تَعبیر دَر رسانهها و تَبلیغاتِ این مَجالِس، هَنوز که هَنوزست ذِهنِ مَنِ مُخاطَب / مُستَمِع را میآزارَد.
راست این است که إِطلاقِ تَعبیرِ «مَح۟فِلِ أُن۟س با قُرآنِ کَریم» بَر مَجالِسِ قِرائَتِ قُرآن، زیادهرَوانه مینمایَد و چیزی است به مَنزِلَۀ صُدورِ چکِ بیمَحَل. قِرائَتِ قُرآنِ کَریم و حُضور دَر مَجالِسِ قِرائَتِ قُرآن، اَرزَندگیِ بسیار دارَد؛ وَلی "أُن۟س با قُرآنِ کَریم" مَفهومی است بَس فَراتَر از اینها.
"مَح۟فِلِ أُن۟س با قُرآنِ کَریم"، به گُمانِ مَن۟بَنده، مَح۟فِلی است که دَر آن با صَرفِ وَقت و حوصَلۀ فَراوان و دِقَّتِ عالِمانه (نَه هَنگامهگَری و کُلّیگویی و سُخَن۟پَراگَنیِ لَفّاظانه)، مَفاهیمِ قُرآنِ کَریم دَر دِل و جانِ مُخاطَبان بنشینَد و اَز مَضامینِ کَلامِ خُدا سُخَن برَوَد و زَمینۀ "تَدَبُّر" که مِفتاحِ أَصلیِ بَهرهجویی از قُرآن است، فَراهَم گَردَد و ذِهن۟ها و ضَمیرها به "تَدَبُّر" دَر آیات مَش۟غول باشَد.
"أُن۟س" با مَتنِ وَحیانیِ قُرآنِ کَریم که جایِ خود دارَد؛ و صَد البتّه چُنین أُن۟سی، بَرکران از "تَدَبُّر" دَر مَتنِ قُرآنِ کَریم، ـ دَستِ کَم برایِ این بَنده ـ مُتَصَوَّر نیست. حَتّیٰ "أُن۟س" با شاهنامه یِ فِردوسی و دیوانِ حافِظ نیز، بَرکران از "تَدَبُّر" دَر آنها، "تَصَوُّریست که عَقلَش نَمیکُنَد تَصدیق".
اَگَر به شُما بگویَند که: "فُلان کَس با گُلِستانِ سَعدی مَأنوس است وَلی ای بَسا مَعنایِ ظاهِرِ عِباراتِ آن را نیز دَرنَیابَد و خُلاصه چَندان چیزی از حَرفهایِ شیخِ شیراز نَمیفَه۟مَد"، براستی اِستِغراب نَمیفَرمایید و نَخواهید گُفت: "آخِر این چه شیوۀ أُن۟س داشتن است که با بیگانگی پَهلو میزَنَد؟!". ... بنده که اِسمِ چُنین حالی را "أُنس" نَمیگُذارَم.
شَک نَدارَم هَستَند کَسانی که میگویَند: البَتّه أُن۟س أَمری ذومَراتِب است و یک مَرتَبۀ آن نیز همین روخوانی یا اِستِماعِ قُرآن است، ولو بی تَوَجُّه به مَفاهیم. ... عَرضِ من این است که: این مَرتبه، دَر جایِ خود مُحتَرَم است و مَطلوب، و قَدَمی است دَر طَریقِ نَزدیک شُدَن و آشنائی؛ ولی "أُن۟س با قُرآنِ کَریم" بَسی وَرایِ این حُدود و مَعانی است، و فُروتَرین مَرتَبۀ آن نیز، مُحتاجِ مُمارَسَت دَر فَهمِ وَلو حَدِّأَقَلّیِ قُرآن.
وانگَهی، پَیآمَدِ نامُبارَکِ این زیادهرَویِ شایِع و صُدورِ چکِ بیمَحَل دَر تَسمیۀ "مَحافِلِ أُن۟س با قُرآنِ کَریم"، به گُمانِ صاحِبِ این قَلَم، هَمانا تَنَزُّلِ تَلَقّیِ عُمومی از مَفهومِ رَفیعِ "أُن۟س با قُرآنِ کَریم" است و فُروکاستنِ آن به هَرگونه سَر و کار داشتن با قُرآن و .... "گَر بگویم شَرحِ آن بیحَد شَوَد".
رَسیدَن به مَرتَبۀ راستینِ "أُن۟س با قُرآنِ کَریم" و بَرگُزاریِ مَحافِلِ "أُن۟س با قُرآنِ کَریم"، بسیار بسیار مَطلوب است؛ بَل ضَرورَت دارَد؛ و مُقَدّمۀ ناگُزیرِ آن، فَه۟مِ آیاتِ قُرآنی است. روخوانی و شنیدنِ قُرآن، کارِ بسیار خوبی است؛ ولی بدونِ فَهمکَردَنِ مَقاصِد و مَفاهیم و بی تَوَجُّه۟ به ـ لاأَقَل ـ تَرجَمۀ آن، به أُن۟س با قُرآنِ کَریم نَمیانجامَد.
خُداوندِ سُب۟حان أُن۟س با قُرآن را روزیِ ما فَرمایاد! بِحَقِّ سَیِّدِنا مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الأَمجاد!
شنبه ۱۱ خرداد ۱۳۹۸ ساعت ۳:۱۹