دربارۀ مُحَمَّد بنِ سُلَی۟مانِ تُنکابُنی ( 1234 یا 1235 ـ 1302 هـ.ق.)، صاحِبِ قصَص العُلَماء و مُؤَلَّفاتِ پُرشُمارِ دیگَر، آگاهیهائی داریم لیک از زاد و رودش غالِبًا بی‌اِطِّلاعیم. دَر کِتابِ یادگارِ فَرهَنگِ آمُل (صَمصام‌الدّینِ عَلّامه، چ: 1، تهران: 1338 هـ.ش.، ص 160) دربارۀ بَعضِ زاد و رودِ او که به پیشۀ طِبابَت روی آورده بوده‌اند، آگاهیهائی هَست. حَفیدِ وی، دکتر مُحَمَّدحَسَنِ عَلّامه (زادۀ 1274 هـ.ش. در سُلیمان‌آبادِ تُنکابُن) از أَطِبّایِ بیمارستانهایِ تهران و در زُمرۀ کارمَندانِ وزارَتِ بِهداری بوده که شَرحی دربارۀ وی در کتابِ یادشُده مَسطور است. پدَرِ این دکتر مُحَمَّدحَسَنِ عَلّامه، میرزا موسی پزشک مَعروف به حَکیم‌باشی، هم چُنان‌که از شُهرتش پیداست در کارِ طِبابَت بوده است. 1 نویسَندۀ کِتابِ یادشُده و تَنی چَند از دیگر مَذکوران دَر کِتابِ یادگارِ فَرهَنگِ آمُل نیز لَقَبِ «عَلّامه» دارَند. آیا از هَمین خاندان اند؟
در هَمان کِتاب، بَعضِ طایفه‌ها و خاندانهایِ مَشهورِ باشَندۀ آمُل مَذکور اند که اِن۟تِساباتشان از حیثِ تاریخی شایانِ تَوَجُّه و درَنگ‌انگیز است.
نمونه را، از طایِفۀ بِهرُستاقی یاد شُده است (ص 14) که شاخه‌ای از آنها که اردشیری‌ها باشَند، نَسَبِ خود را به اَردشیرِ بابکان، بُنیانگُذارِ شاهنشاهیِ ساسانی، می‌رَسانَند. نیز از طایِفۀ نَوائی‌ها (ص 15) که خود را از أولادِ أَمیرعَلیشیرِ نَوائی، وزیرِ نامیِ تیموریان، می‌شمرَند.
از طایِفۀ موسوم به ایرانی یاد شُده است (ص 15) که خود را به ایرَج پسَرِ فریدون پادشاهِ داستانیِ ایران مَنسوب می‌دارَند. از این طایِفه، یک تیره، تیرۀ الیاس است (همان ص) که خود را از نَسلِ مولوی صاحِبِ مَثنَوی می‌دانَند و می‌گویَند: «إِلیاس فرزندِ مُلّا از زنِ فیروزکوهیش بوده است» 2 آیا مولوی، زنِ فیروزکوهی داشت؟ . یک تیرۀ دیگر، تیرۀ گرشاسب است (همان ص) که خود را از أولادِ گرشاسبِ داستانی می‌شمارَند و می‌گویَند که از زابُلستان به لاریجان آمَده‌اند.
از طایِفۀ موسوم به أَمیری یاد شُده است (ص 16) که بَرخی از آنها نَسَبِ خود را به جَمشید و فریدون و لُهراسب و کیقُباد و گُشتاسب پادشاهانِ داستانیِ ایران می‌رَسانَند.
این نِسبَتها، اگرچه در مَوارِدی، بوُضوح۟، پندارین باشَند، از حیثِ جامعه‌شناسیِ تاریخی و فَرهَنگِ تودۀ مَردُم، شایانِ تَأَمُّل و تَفَرُّس اند.

۱. نویسَندۀ کِتابِ یادشُده و تَنی چَند از دیگر مَذکوران دَر کِتابِ یادگارِ فَرهَنگِ آمُل نیز لَقَبِ «عَلّامه» دارَند. آیا از هَمین خاندان اند؟
۲. آیا مولوی، زنِ فیروزکوهی داشت؟
دوشنبه ۱۳ شهريور ۱۳۹۶ ساعت ۱۰:۴۳