نامِ مُستَشْرِقِ مَعروفِ اِنْگِلیسی، مَأْسوفٌ‌عَلَیْه: "رینولد أَلِین نیکِلسُن / نیکِلسون" (1868 ـ 1945 م.)، خاصّه به واسِطۀ مُطالَعاتَش دَر پیشینۀ تَصَوُّفِ مُسَلمانان، و به طورِ أَخَصّ: تَصحیح و طَبعِ پاکیزۀ کِتابهایِ اَرزَنده‌ای چون مَثنَویِ مولَوی و تَذْکِرَةالأَولیاء، دَر میانِ أَهلِ فَضْل و فَرهَنگ اِشْتِهاری بسَزا دارَد، و کَثرَتِ چاپهائی که از رویِ مَثنَویِ ویراستۀ او صورَت گرفته است، نامِ نیکِلسُن / نیکِلسون را، دَر بازارِ کِتاب، نوعی جَذّابیَّتِ تِجاری بَخشیده است!
دَر یکی از کِتابفُروشی‌هایِ اِصفَهان، نُسخۀ چاپیِ خوشْ‌رَنگ‌ولُعابی از گُلِستانِ سَعدی دیدَم که بَر صَفحۀ عنوانَش بوُضوح نوشته شُده بود: «مطابق نسخۀ تصحیح‌شدۀ رینولد نیکلسون و محمدعلی فروغیبر اساس نسخۀ نیکلسون».
حاجَت به تَصریح نیست که نیکِلسُن / نیکِلسون هیچگاه به تَصحیحِ گُلِستانگُلِستانِ سَعدی را بَر أَساسِ نُسخۀ او چاپ کُنَد.
هَمان گیراییِ تِجاریِ نامِ نیکِلسُن / نیکِلسون و این که شُماری از دوستدارانِ أَدَبِ فارسی، بَر رویِ جِلدِ مَثنَویگُلِستانِ سَعدی، سَر و کلّۀ " گُلِستان بر اساس نسخۀ نیکلسون" هَم پیدا شَوَد؛ کَما این که سالها پیش جَذّابیَّتِ نامِ عَلّامه مُحَمَّدِ قَزوینی باعِث آمَد تا یکی از سوداگَران، مَتْنی را که از رویِ تَذ۟کِرَة الأَولیاءِ ویراستۀ هَمین نیکِلسُن / نیکِلسون به چاپ سپارده بود، به عنوانِ تَصحیحِ عَلّامه مُحَمَّدِ قَزوینی مُنتَشِر کُنَد؛ حال آن که عَلّامه قَزوینی هیچگاه به تَصحیحِ تَذ۟کِرَة الأَولیاء نَپَرداخته و تَنها مُقَدّمه‌ای بَر آن نوشته بود (سَنج: تَذ۟کِرَة الأَولیاء، بَررَسی، تَصحیحِ مَتن، توضیحات و فَهارِس: مُحَمَّدِ اِستِعلامی، چ: 23، تِهران: اِنتِشاراتِ زوّار، 1391 هـ.ش.، ص "چهار").
باری، این کِتابِ " گُلِستانگُلستانِ یادشُده که بَرگۀ فِهْرِستْ‌نویسیِ کِتابخانۀ مِلّی هَم دارَد، آمَده است: «کلیه حقوق مادی و معنوی این اثر متعلق به محسن اسدزاده میباشد». ... نَمی‌دانَم مَسؤولیَّتِ اِنتِسابِ دُروغینِ تَصحیحِ گُلستانِ سَعدی به مَأْسوفٌ‌عَلَیْه رینولد نیکِلسُن / نیکِلسونِ اِنگِلیسی و فِریفْتَنِ خوانَندگانِ کَمْ‌اِطِّلاع هَم بَر عُهدۀ هَمین آقایِ «محسن اسدزاده» است یا نَه؟!! ... .
٭
رَوانِ خواجۀ رِنْدان خوش باد! که می‌گُفت:
این حَدیثَم چه خوش آمَد که سَحَرگَهْ می‌گُفت
بَر دَرِ مَیْکَده‌ای با دَف و نَیْ تَرسایی:
گَر مُسَلْمانی ازینَست که حافِظ دارَد،
آه اگَر از پَیِ امْروز بُوَد فَردایی!