لینک های روزانه
    آمار بازدید
    بازدیدکنندگان تا کنون : ۶۷۵٫۴۴۸ نفر
    بازدیدکنندگان امروز : ۱۱۵ نفر
    تعداد یادداشت ها : ۲۳۷
    بازدید از این یادداشت : ۱٫۸۱۲

    پر بازدیدترین یادداشت ها :
    دادِ طَرَب از عُمْر بـدهْ تــا بـروَد
    تا مـاه بــَـرآید و ثـُـرَیّــا بـروَد
    وَر خواب گِران شود ، بخُسبیم به صُبح
    چندان که نمازِ چاشت از ما بروَد!

    ( کُلّیّاتِ سَعدی ، چ أَمیرکبیر ، ص 673 – با ضبطِ "خاست " – و ص 844 – با ضبطِ " خاشت " - ؛ و: کُلّیّاتِ سَعدی ، چ أنوری ، ص 724 ، ش93 )

    سَعدی‌پِژوهِ محترم ، آقایِ بهاءالدّینِ اسکندریِ اَرسنجانی ، تعبیرِ " نمازِ چاشت " را در این چارانۀ شوخ ولاأُبالیِ نه چندان سَعدی وار، " نمازِ صبح " دانسته اند ( نگر: رُباعیّاتِ شیخِ شیراز سَعدی ، چ:2 ، 1384 هـ. ش. ، ص53 و 89 ) .

    " نمازِ چاشت " ، همان " صَلاة الضُّحیٰ "یِ مذکور در کتبِ فُقَها ـ أَدَامَ اللهُ أَیّامَ إِفاداتِهِم العالِیَة ـ است ؛ و این ، نافله‌ای بوده -است که [ أَهلِ تَسَنُّن ] به هنگامِ چاشت می گُزارده اند ( نگر: أَسرار التّوحید ، تصحیحِ شفیعیِ کَدکَنی ، چ : 1 ،1/963 ). به تعبیرِ دقیق تر و روشن تر ، نمازی است از دو تا هشت رَکعَت که به اعتقادِ أَهلِ تَسَنُّن ، مُستَحَبّ است ، و وقتِ آن ، به باورِ ایشان ، از هنگامی است که خورشید اندکی ارتفاع گیرد تا به هنگامِ زوال ( " و وقتُها عِندَهم من حِين ترتفعُ الشّمس قليلًا إلى أن تَزول ، و أقلّها رَكعتان ، و أكثَرها ثَمان " / تَذكِرَةُ الفُقَهاء ، العلّامة الحلّیّ ، تحقيق و نَشر : مؤسَّسة آلِ البَيت ـ عَلَيْهِمُ السَّلام ـ لإحياءِ التُّراث ، ط : 1 ، قُم ، 1414 هـ . ق . ، 2 / 280) .

    در نَفَحات الأُنسِ عبدالرّحمٰن ِجامی ، در أَحوالِ مؤمّل الجصّاص – که از پیرانِ شیراز بوده است – ، می خوانیم :

    " چون نمازِ بامداد بگزاردی ، به درسِ قرآن مشغول بودی ، تا آفتاب برآمدی ، نمازِ چاشت بگزاردی و بیرون آمدی " ( تصحیحِ عابدی ، چ : 1 ، انتشاراتِ اطّلاعات ، 1370 هـ. ش . ، ص 248 ).

    ترتیبِ أوقات در این عبارت ، و آنگاه تفریقِ صَریح میانِ " نمازِ بامداد " و " نمازِ چاشت " ، در بابِ ما نَحنُ فیه ، بسیار روشنگر و رافِعِ هر تردیدِ احتمالی است .

    أَمیر خُسروِ دِهْلَوی ، در غزلی - به آغازۀ " دوش ما بودیم و جامِ باده و مهتاب خوش1
    در مأخذِ چاپی : « خویش » !!
    / وان پسر مهمان و عشرت را همه أَسباب خوش " - ، گوید :

    از خمِ ابرو سخن می‌گفت آن خورشیدْرو
    من نمازِ چاشت می‌کردم در آن محراب خوش

    ( دیوانِ کاملِ أَمیرخُسروِ دِهلَوی ، ، به کوششِ : م . درویش ، چ : 2 ، تهران : سازمانِ انتشاراتِ جاویدان ، 1361 هـ . ش . ، ص 352 ، غ 1051 ) .

    شیخ فرید الدّین عَطّارِ نیشابوری ، در مثنویِ أَسرارنامه ، گوید :

    چُـنین گفـت آن جوامَـردِ پـگَــهْ‌خـیـز
    که پیش از صُبـحْدَم در طاعت آویز
    به هرطاعت که فرمودند پای آر
    نمازِ چاشت آنگاهی به جای آر
    چو این کردی ز فرمان بیش کردی
    نکو کردی تو آنِ خویش کردی ...

    ( أَسرارنامه ، به تصحیحِ دکتر سَیِّد صادقِ گوهرین ، چ : 2 ، تهران : انتشاراتِ زوّار ، 1361 هـ . ش . ، ص 56 ، ب 925 ـ 927 ) .

    باری ، با توجّه به وقتِ " نمازِ چاشت " ، آنجا که در آن چارانۀ آغازینِ متعلّق به کلّیّاتِ سَعدی می خوانیم : « ... بخُسبیم به صُبح / چندان که نمازِ چاشت از ما بروَد! » ، گوئی سَراینده ، به تعبیرِ عامیانۀ امروزین ، می گوید : تا لِنگِ ظُهر بخوابیم ـ به طوری که نه تنها نمازِ صُبح ، که نمازِ چاشتمان هم وقتش سپری شود ـ !!

    ناگفته نباید نِهاد که " نمازِ چاشت " ، بِنا برفقهِ أَهلِ تَسَنُّن ، استحباب دارد ، لیک بِنا بر فِقهِ شیعۀ إِمامیَّه ـ أَعْلَی اللهُ کَلِمَتَهُمُ السَّامیَة ـ ، این " نمازِ چاشت " ( / " صَلاة الضُّحیٰ " ) ، بِدعت است و نارَوا ( نگر : رَسائِل الشَّريف المُرتَضَىٰ ، المجموعة الأولى ، تقديم : السَّيِّد أحمد الحُسَينیّ [ الاِشکَوَریّ ] ، إعداد : السَّيِّد مَهدیّ الرَّجائیّ ، قُم : دار القرآن الكريم ، 1405 ه‍ . ق . ، ص 221 ؛ و : الاِنْتِصار ، الشّريف المُرتَضَىٰ عَلَم الهُدىٰ ، تحقيق ونشر : مؤسَّسة النَّشرِ الإِسلامیّ ، 1415 ه‍ . ق . ، ص 159 ؛ و : الخِلاف ، شيخ الطّائفة أبوجعفر محمّد بن الحَسَن الطّوسیّ ، تحقيق : جَماعَة مِن المُحَقّقين ، قُم : مؤسَّسة النّشرِ الإسلامیّ ، 1407 ه‍ . ق . ، 1/ 543 و 544 ؛ و : المعتبر فی شرح المختصر ، المحقِّق الحلّیّ ، حقَّقه وصحَّحه عدَّة من الأفاضل ـ تحت إشرافِ : الشّیخ ناصر مكارم الشّيرازیّ ـ ، قُم : مؤسَّسة سَيِّدِ الشُّهَداء ـ ع ـ ، 2/ 22 ؛ و : تَذكِرَةُ الفُقَهاء ، العلّامة الحلّیّ ، تحقيق و نشر : مؤسَّسة آلِ البَيت ـ عَلَيْهِمُ السَّلام ـ لإحياءِ التُّراث ، ط : 1 ، قُم ، 1414 هـ . ق . ، 2 / 278 ـ 280 ) .


    • در مأخذِ چاپی : « خویش » !!
    پنجشنبه ۲۱ اسفند ۱۳۹۳ ساعت ۲۱:۵۶
    نظرات



    نمایش ایمیل به مخاطبین





    نمایش نظر در سایت

    محمد رضا
    ۲۸ آبان ۱۳۹۷ ساعت ۱۴:۴۴
    سلام و عرض ادب ظاهرا هنگام خواندن اين نماز (پيش از ظهر خودمان )را چاشتگاه فراخ يا چاشت فراخ (نزديك ظهر ،ضحاء ) مي گويند .
    سماع
    ۱۳ تير ۱۳۹۵ ساعت ۳:۳۲
    با سلام
    میشه بگید این بیت به خصوص مصرع اولش یعنی چی؟
    دادِ طَرَب از عُمْر بـدهْ تــا بـروَد
    تا مـاه بــَـرآید و ثـُـرَیّــا بـروَد
    سهیل یاری
    ۱۸ مرداد ۱۳۹۴ ساعت ۳:۲۶
    سلام
    دستتان مريزاد.
    بهره بردیم.