لینک های روزانه
    آمار بازدید
    بازدیدکنندگان تا کنون : ۶۷۵٫۴۴۸ نفر
    بازدیدکنندگان امروز : ۱۱۵ نفر
    تعداد یادداشت ها : ۲۳۷
    بازدید از این یادداشت : ۱٫۰۹۰

    پر بازدیدترین یادداشت ها :

    ( از مَباحثِ لُغَوی و لَغ۟وی! )
    1. واژۀ «باجِناغ» که «باجناق» هم نوشته می شود و لُغَتی است تُرکی که به زبانِ فارسی درآمده، به معنایِ شوهرِ خواهرِ زَن (/زوجه) است نسبت به شوهرِ خواهرِ دیگر، و در واقِع بیانگَرِ نسبت دو مَرد با یکدیگر که هر یک شوهر یکی از دو خواهر باشند.
    جُست و جو در لغت نامه یِ دِهخدا، ما را بدین برابرها از برایِ «باجناغ» رَهنمون می شود:
    بَجَناق ( که ریختِ دیگری است از همان «باجناغ» / «باجناق» 1
    ریختِ «باجاناق» هم در بَعضِ مَنابع دیده می شَوَد. نگر: فرهنگِ واژه هایِ تُرکی و مغولی در متونِ فارسی، عَزیزِ دولت آبادی، چ: 1، تَبریز: انتشاراتِ دانِشگاهِ تَبریز، 1386 هـ. ش.، ص 66.
    )؛ هم۟ ریش؛ هم۟ دامان؛ هم۟ دامن ؛ هم۟ داماد ؛ هم۟ زُلف ؛ هم۟ پاچه (!) ؛ هم۟ دندان ؛ سِلف ؛ هم۟ سِلف ؛ ظَأب ؛ ظَأم ؛ مُظائِب.
    2. مرحومِ دکتر محمَّد إِبراهیمِ باستانیِ پاریزی، در سُروده ای طَنزآمیز به تَحلیلِ طَنّازانۀ واژۀ «هَم۟ریش» پرداخته است و گُفته :
    «نَدانی از چه عُرفِ عامیانه
    دو هَمداماد را خوانده ست "هَمریش"؟
    از آن باشَد که این دو هَمدِگَر را
    چو می بینَند در بازارِ تجریش،
    بجُنبانند با هم ریش و گویَند
    بدین جُنباندن أَسرارِ دلِ خویش
    کزآن تُح۟فه که بر ریشِ مَن افتاد
    به تَه۟ ریشِ تو هم بَستند، درویش

    ( یاد و یادبود، محمَّد إِبراهیمِ باستانیِ پاریزی، چ: 1، تهران: انتشاراتِ عِلمی، 1365 هـ. ش.، ص 317).
    مَن تَفسیرِ طَنزآمیزِ دیگَرِ این واژۀ «هَمریش» را، از یکی از «رُنودِ» اصفهان ـ صَانَهَا اللهُ عَنِ ال۟حَدَثان! ـ شنیده ام؛ که می گفت:
    «ریش» به معنایِ جِراحت و زخم است؛ و دو «باجناغ» را از آنجا «هَمریش» می گویند که به یک نوع جِراحت دُچارند و به اصطِلاح، از دَردِ مُشابهی رنج می بَرَند!!
    3. «عَدیل» هم در عَرَبی به معنایِ «باجناغ» و «هم ریش» است.
    چَندی پیش «باجناغِ» یکی از «عُلَما»یِ اصفهان به رَحمتِ خُدا رفته بود و مُشارٌإِلَیه ـ شایَد به مُلاحَظَۀ آن که پایِ ریش و زُلف و جناغ و ... یِ «أَهلِ علم» را نبایَد به خیابان کشید! ـ، در إِعلامیّۀ تَرحیمِی که از برایِ آن درگذشته چاپ کرده بود، او را «عَدیلِ» خویش خوان۟ده بود. به یاد آوردم که در عُرفِ «أَهلِ علم» اگر بگوییم: دُخترِ آقایِ فُلانی، چَندان مُحتَرَمانه نیست؛ ولی اگر همان دُخترِ آقایِ فُلانی را که مثلًا عاقِله زنی چهل۟ ساله است، «صَبیّه» یِ آقایِ فُلانی بخوانیم، عَلیٰ رَغمِ این که «صَبیّه» به معنایِ دُختربَچّه است!!، حرفِ مَعقول و مُحتَرَمانه ای زده ایم! بر هَمین قیاس ـ و بر قیاسِ این که «پدر» و «مادر» و «خانه» یِ «أَهلِ علم»، تَرجیحًا ـ به ترتیب ـ «والِد» و «والِده» و «بیت» خوانده می شوند، و عَلَی ال۟خُصوص، «هَمسَرِ» ایشان «خانواده» نامیده می شود ـ، «عَدیل»شُدنِ «باجناغ»، عینِ عَدالتِ زبانی است. ... نیست؟!

    • ریختِ «باجاناق» هم در بَعضِ مَنابع دیده می شَوَد. نگر: فرهنگِ واژه هایِ تُرکی و مغولی در متونِ فارسی، عَزیزِ دولت آبادی، چ: 1، تَبریز: انتشاراتِ دانِشگاهِ تَبریز، 1386 هـ. ش.، ص 66.
    جمعه ۱۲ شهريور ۱۳۹۵ ساعت ۹:۵۷
    نظرات



    نمایش ایمیل به مخاطبین





    نمایش نظر در سایت

    یاسر شفیق
    ۱۳ شهريور ۱۳۹۵ ساعت ۱۱:۵۶
    چرا در برابر «هم پاچه» علامت تعجب گذاشتید؟ گویا آگاه نیستید که «باجه» در زبان دری به معنی «داماد» است و «هم باجه» یعنی «هم داماد» در متعارف شما. حالا اگر شما «هم باجه» را «هم پاچه» می گویید «گناه بخت تو است این ، گناه دریا نیست». اگر سند و مدرک مطالبه می کنید و فرهنگ زبان فارسی افغانستان را پیش رو ندارید بسم الله این اعلامیه علماء مذهب امام ابوحنیفه در فراه:
    http://darulefta-e-al-ahnaf.loxblog.com/post/2
    ذیل فتوای شماره یک در ترجمه فرمایش امام که اهل تسنّن آن کس است که «یفضّل الشیخین و یحبّ الختنین» می فرماید: «... و حُبّ دو باجه ها را دارد یعنی عثمان و علی رضی الله عنهما». اگر همین یکتا مورد بسنده است خطای خویش تصحیح فرموده و دیگران از خوانندگان را نیز ارشاد کنید که «بیدار کنش زود که در خواب نماند». و ان ارید الاّ الاصلاح مااستطعت.


    توضیحِ جویا جهانبخش:

    برادر و دوستِ نادیدۀ عزیزم! حضرتِ شَفیق!

    «هم پاچه» را ـــــ چُنان که نوشته ام ــــ از لغتنامه یِ دهخدا نقل کرده ام. ... از توضیح و تنبیهِ مُشفقانۀ آن عزیز بسیار سپاسگزارم. اُمیدوارم برادرانی چون شُما مرا از إِفاضاتشان بی بهره نگذارند.
    نجابت
    ۱۲ شهريور ۱۳۹۵ ساعت ۲۰:۳۹
    حبذا ، حبذا
    نجابت
    ۱۲ شهريور ۱۳۹۵ ساعت ۲۰:۳۹
    حبذا ، حبذا