فَقیه و مُحَدِّثِ نامی، شَی۟خ فَخرالدّینِ طُرَی۟حی (۹۷۹ ـ ۱۰۸۵ هـ.ق.)، عُمری دراز یافته و بیش از صَد سال زیسته است؛ و جالِبِ تَوَجُّه۟، این است که وی، تألیفِ مَجْمَعُ البَحرَی۟ن را که از نافِع۟‌تَرین و شایِع۟‌تَرین آثارِ اوست و هَنوز هَم ـ با هَمۀ کاستیهایِش ـ مُتَداوَل۟‌تَرین فَرهَنگِ ویژۀ مُتونِ حَدیثی دَر حوزه‌هایِ شیعی به شُمار می‌رَوَد، به سالِ ۱۰۷۹ هـ.ق. به پایان بُرده است؛ یَعنی دَر صَدسالگی.
اَنجامۀ تألیفِ کتاب، از این قَرار است:
« تَمّ هٰذا الكتاب ـ بعَونِ الله وَ حُسنِ تَوفيقهِ ـ عَلىٰ يَدِ مُؤَلِّفه، تُرابِ أَقدامِ المؤمنين، فَخرالدّين ولدِ مُحَمَّد علي طُرَيح النَّجَفي، في يومِ الثّلاثاء، سادسِ شَهر رَجَب، في سنة تسعٍ وَ سَبعين بعدَ الأل۟ف الهِجريَّة، علىٰ مُشَرِّفها الصَّلاة وَ التَّحيَّة، حامِدًا مُصلِّيًّا مُسَلِّمًا ...».
( مَجْمَعُ البَحرَی۟ن وَ مَط۟لَعُ النُّیِّرَی۟ن، الشَّی۟خ فَخ۟رُالدّین الطُّرَی۟حیّ، نَسق وَ تَحقیق: قِسم الدِّراسات الإِسلامیَّة ـ مُؤَسَّسَة البِعثَة، ط: ۱، طهران: مُؤَسَّسَة البِعثَة، ۱۴۱۴ هـ.ق.، ۳ / ۲۰۰۲).
بَداعَتِ کارِ طُرَی۟حی، آنگاه نمودی دوچَندان می‌یابَد که فَرایاد آریم:
تا عَصرِ خودِ ما نیز "عالِمـ"ـانی که عُمرهایِ دِراز یافته‌اند، اَندَکشُمار نَبوده‌اند؛ لیک بسیاری از ایشان در سالهایِ پَس از هَشتادسالِگی، از تَگاپوهایِ جِدّیِ عِلمی و قَلَمی بَرکنار بوده و حَتّیٰ دَر صورَتِ بَرخورداری از سَلامَتِ جِسمانیِ نِسبی، بیشتر به عنوانِ مَنشَإِ بَرَکاتِ روحانی و أَنفاسِ مُتَبَرِّک مَلحوظ گَردیده‌اند و أَغلَب رَغبَت و هِمَّتی دَر کارهایِ "عالِمـ"ـانۀ سازَندۀ نوآوَرانه نَداشته‌ و دَر تگ‌وپوی۟‌هایِ عِلمیِ مُبدِعانه مُساهَمَت نَکَرده‌ و چُنین مُساهَمَتها را جِدّی نگرفته‌اند؛ وَ اللهُ وَلیُّ التَّوفیق.